Podstawowe zasady doboru materiałów budowlanych ze względu na ich klasę reakcji na ogień określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity z 8 kwietnia 2019 r., Dz.U. 2019 poz. 1065). W rozporządzeniu możemy znaleźć określenia dotyczące nierozprzestrzeniania ognia dotyczące m.in. klasyfikacje konstrukcji nośnych (w tym stropów), ścian wewnętrznych, ścian zewnętrznych wraz z ociepleniem, dachów i pokryć dachowych, a także przewodów wentylacyjnych i izolacji rurociągów.

W dziale VI „Bezpieczeństwo pożarowe”, w rozdziale „Wymagania przeciwpożarowe dla palenisk i instalacji” znajdujemy zapis § 267 punkt 8: „Izolacje cieplne i akustyczne zastosowane w instalacjach: wodociągowej, kanalizacyjnej i ogrzewczej powinny być wykonane w sposób zapewniający nierozprzestrzenianie ognia”.

Co oznacza ten zapis?
Zgodnie z paragrafem 208 rozdziału I „Zasady ogólne”, elementy budynku określone w rozporządzeniu jako nierozprzestrzeniające ognia, słabo rozprzestrzeniające ogień lub silnie rozprzestrzeniające ogień, powinny spełniać (z zastrzeżeniem ust. 3) wymagania zgodnie z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia. I tutaj dochodzimy do sedna sprawy, która dla wielu projektantów i inżynierów instalacji nierzadko stanowi źródło nieporozumień na poziomie doboru materiału izolacyjnego. Zgodnie z treścią załącznika, nierozprzestrzeniającym ognia przewodom wentylacyjnym, wodociągowym, kanalizacyjnym i grzewczym oraz ich izolacjom cieplnym odpowiadają:
• przewody i izolacje wykonane z wyrobów o klasie reakcji na ogień: A1L; A2L-s1, d0; A2L-s2, d0; A2L-s3, d0; BL-s1, d0; BL-s2, d0 oraz BL-s3, d0;
• przewody i izolacje stanowiące wyrób o klasie reakcji na ogień wg PN-EN 13501-1:2008: A1L; A2L-s1, d0; A2L-s2, d0; A2L-s3, d0; BL-s1, d0; BL-s2, d0 oraz BL-s3,d0, przy czym warstwa izolacyjna elementów warstwowych powinna mieć klasę reakcji na ogień co najmniej E.

Według załącznika nr 3 do rozporządzenia, określeniom dotyczącym rozprzestrzeniania ognia odpowiadają klasy reakcji na ogień. Obecność w zapisach dopuszczalnych materiałów izolacyjnych o klasie E może więc nieco dziwić – zgodnie z normą, materiały tego typu potrafią mieć bardzo duży udział w pożarze, są zdolne do rozgorzenia przed upływem 10 minut i skutkują intensywną emisją dymu przy kontakcie z ogniem.

W pierwszym przypadku mówimy o sytuacji, w której zarówno przewód, jak też materiał izolacyjny, to osobne wyroby – oba muszą wówczas posiadać klasę reakcji na ogień w zakresie od minimum BL-s3, d0 do A1L, według normy PN-EN 13501-1:2008 (rys 1).

Kluczowym działaniem z punktu widzenia bezpieczeństwa pożarowego instalacji sanitarnych jest zatem rozróżnienie między przewodami i izolacjami wykonanymi, a elementami stanowiącymi wyrób o określonej klasie reakcji na ogień. Praktyka pokazuje, że niejednoznaczność tego zapisu może stwarzać projektantom i wykonawcom problemy z interpretacją.

W drugim przypadku, materiał izolacyjny może posiadać klasę reakcji na ogień E, ale tylko, jeśli przewód razem z izolacją stanowią gotowy, nierozłączny, prefabrykowany wyrób, który jako całość spełnia wymagania dla klasy co najmniej BL-s3, d0. Najlepszym przykładem takiego produktu jest rura preizolowana dostarczana jako gotowy produkt składający się z rury, izolacji oraz płaszcza osłonowego (rys 2).

W sytuacji, gdy projektant dobiera rozwiązanie izolacyjne, np. dla już istniejącego kanału wentylacyjnego, skorzystanie z takiego materiału izolacyjnego o klasie reakcji na ogień E będzie oznaczać niespełnienie wymagań dla przewodów nierozprzestrzeniających ognia.